Studiedag taal en formatief handelen

Op woensdag 11 december staat de studiedag op het programma die geheel in het teken zal staan van taal en formatief handelen. In de ochtend starten we met een lezing die wordt verzorgd door De Talengroep om duidelijk te maken hoe belangrijk (jouw) (vak)taal is in het leerproces van jouw leerlingen. Daarna worden er verschillende workshops aangeboden. ’s Middags nemen onze collega’s van ontwikkelkracht het stokje over en vergroot je je kennis over formatief handelen. Voor beide onderdelen maak je een keuze via het formulier onderaan deze pagina.

Let op: de inschrijving voor de workshops sluit donderdag 28 november om 23.59 uur! 

Elke collega maakt voor deze studiedag twee keuzes.

1. ’s Ochtends volgt iedereen een workshop in het kader van taal en formatief handelen. Deze workshop is van 9.45 tot 12.30 uur.
2. ’s Middags gaat iedereen verder met formatief handelen, je moet dan een keuze maken tussen workshop A, B of C.

Omschrijving workshops ochtendprogramma taal

1. Leesmania: ontdek de wereld van woorden (rijk lezen bij alle vakken, m.u.v. MVT, 20 personen)

Nee hè, we gaan toch niet wéér lezen?! In deze workshop gaan we aan de slag met rijk lezen, want soms denken leerlingen dat je alleen maar een tekst(je) leest om een vraag te kunnen beantwoorden. Maar vragen beantwoorden leidt niet tot tekstbegrip en leerlingen vinden het nog saai ook. Bij rijk lezen is de leerling actief, staan de inhoud en kennisverwerving centraal en zijn er geen controlevragen aan het eind. Door opdrachten voor, tijdens en na het lezen komt de lezer tot dieper tekstbegrip en breidt hij zijn woordenschat uit. Ook natuurlijk/extensief lezen draagt in hoge mate bij aan kennisverwerving. Door rijk en natuurlijk lezen ontwikkelen leerlingen een positieve leeshouding, worden zij betere lezers en scoren ze uiteindelijk beter op het examen. Je gaat naar huis met concrete lesideeën om korte of juist wat langere teksten met je leerlingen te behandelen.

2. Woordenwonders; van lezen naar beleven bij de moderne vreemde talen (speciaal voor MVT, 20 personen)

Weer een tekst?! Pffff! In deze workshop gaan we aan de slag met rijk lezen, want soms denken leerlingen dat je alleen maar een tekst leest om een vraag te kunnen beantwoorden. Maar vragen beantwoorden leidt niet tot tekstbegrip en leerlingen vinden het nog saai ook. Bij rijk lezen is de leerling actief, staan de inhoud en taalverwerving centraal en zijn er geen controlevragen aan het eind. Door opdrachten voor, tijdens en na het lezen komt de lezer tot dieper tekstbegrip breidt hij zijn woordenschat uit. Ook natuurlijk/extensief lezen draagt in hoge mate bij aan taalverwerving. Door rijk en natuurlijk lezen ontwikkelen leerlingen een positieve leeshouding, worden zij betere lezers en scoren ze uiteindelijk beter op het examen. Je gaat naar huis met concrete lesideeën om korte of juist wat langere teksten met je leerlingen te behandelen.

3. Taalhelden: meesterlijke antwoorden formuleren bij de zaakvakken, 20 personen

Na het lezen van een tekst en/of de vraag, is het opschrijven van het antwoord (op een toets) een tweede uitdaging. Want als een leerling niet het juiste antwoord heeft gegeven, waar ging het dan mis? Heeft hij de tekst verkeerd gelezen, de vraag niet begrepen of zich verkeerd uitgedrukt in de formulering? Omdat de oorzaak wat minder helder lijkt te zijn, is een strategische aanpak om het juiste antwoord te kunnen noteren essentieel. Waar we ons op gaan richten:

• Leesstrategieën: moet een leerling altijd intensief de tekst lezen die bij een vraag staat? Of is zoeken naar kernwoorden voldoende? Wat zijn eigenlijk de verschillende functies van teksten op een toets? En hoe weet een leerling dit?
• Vraag- en antwoordstructuur: uit welke elementen bestaat een goed antwoord? Welke structuur kunnen we een leerling aanbieden om (een) beter antwoord te kunnen geven?

Zijdelings bespreken we ook een stukje woordenschat. Welke woorden vinden leerlingen lastig? Naast instructiewoorden hebben we immers ook nog schooltaal en vaktaal. We kijken onder andere naar het dagelijks algemeen taalgebruik (DAT) bij leerlingen en naar het gewenste cognitief academisch taalgebruik (CAT). Hoe kom je van DAT naar CAT?

4. Taalhelden: meesterlijke antwoorden formuleren bij de exacte vakken, 20 personen

Na het lezen van een tekst en/of de vraag, is het opschrijven van het antwoord (op een toets) een tweede uitdaging. Want als een leerling niet het juiste antwoord heeft gegeven, waar ging het dan mis? Heeft hij de tekst verkeerd gelezen, de vraag niet begrepen of zich verkeerd uitgedrukt in de formulering? Omdat de oorzaak wat minder helder lijkt te zijn, is een strategische aanpak om het juiste antwoord te kunnen noteren essentieel. Waar we ons op gaan richten:

• Leesstrategieën: moet een leerling altijd intensief de tekst lezen die bij een vraag staat? Of is zoeken naar kernwoorden voldoende? Wat zijn eigenlijk de verschillende functies van teksten op een toets? En hoe weet een leerling dit?
• Vraag- en antwoordstructuur: uit welke elementen bestaat een goed antwoord? Welke structuur kunnen we een leerling aanbieden om (een) beter antwoord te kunnen geven?

Zijdelings bespreken we ook een stukje woordenschat. Welke woorden vinden leerlingen lastig? Naast instructiewoorden hebben we immers ook nog schooltaal en vaktaal. We kijken onder andere naar het dagelijks algemeen taalgebruik (DAT) bij leerlingen en naar het gewenste cognitief academisch taalgebruik (CAT).

5. Leesleiders: taal aan de top (speciaal voor het MT, 10 personen)

In deze workshop richten we ons op de cruciale rol die het managementteam speelt in het bevorderen van taalvaardigheid en formatief handelen binnen de school. Kwaliteitsborging is hierbij essentieel. Als MT voer je gesprekken met docenten, hou je het primaire proces (het lesgeven) in de gaten en zie en hoor je waar collega’s en leerlingen behoefte aan hebben. Hoe draag je hieraan bij?

Na ongeveer 30 minuten bij een workshop naar keuze te hebben gekeken, gaan we ons focussen op deze eerder genoemde fundamentele rol. Onderwerpen die ter sprake komen:

• Welke rol heeft het MT eigenlijk met betrekking tot taal?
• Hoe kunnen jullie een duidelijke visie en beleid ontwikkelen die taalvaardigheid centraal stelt in het curriculum? We bespreken het belang van een schoolbrede aanpak en hoe jullie dit kunnen implementeren.
• Tips en strategieën om docenten te ondersteunen bij het integreren van taalvaardigheid in hun lessen, ongeacht het vak. Denk aan professionele ontwikkeling, feedback geven op bezochte lessen, het delen van best practices en het faciliteren van samenwerking tussen vakgroepen.

6. Sport en spraak: taalvaardigheid in beweging (speciaal voor LO/BSM, 15 personen)

Bij LO en BSM heb je op een andere manier te maken met taal. Door taalvaardigheden te integreren deze vakken, ontwikkelen leerlingen niet alleen hun fysieke vaardigheden, maar ook hun vermogen om te communiceren, te reflecteren en theoretische kennis toe te passen. Daarom richten we ons in deze workshop op:

• Communicatie en instructie: We bespreken technieken om instructies en regels helder over te brengen, zodat leerlingen deze goed begrijpen en kunnen opvolgen. Hoe kun je leerlingen helpen om beter te luisteren en te reageren op instructies?
• Reflectie en evaluatie: We delen methoden om leerlingen te laten reflecteren op hun prestaties en die van anderen, zowel mondeling als schriftelijk. Tips om constructieve feedback te geven en te ontvangen, wat essentieel is voor persoonlijke groei en teamontwikkeling.
• Theoretische kennis: Hoe kun je leerlingen ondersteunen bij het lezen en begrijpen van theoretische teksten over onderwerpen zoals anatomie, fysiologie en sportpsychologie? Daarnaast bespreken we activiteiten die leerlingen helpen om theoretische kennis toe te passen in praktische situaties.
• Samenwerking en teamwerk: We bespreken hoe je leerlingen kunt leren om effectief te communiceren en samen te werken in teamverband.

7. Taaltoveren voor mentoren, 20 personen

Niet in alleen bij je eigen vak heb je te maken met taal in de meest brede zin van het woord, ook als mentor kan je je leerlingen ondersteunen bij taal en lezen. In deze workshop richten we ons op:

• Leesstrategieën: We delen effectieve leesstrategieën die je kunt aanleren aan je leerlingen, zoals het maken van aantekeningen, het stellen van vragen tijdens het lezen en het samenvatten van teksten.
• Individuele begeleiding: Hoe kun je als mentor persoonlijke leesdoelen stellen met je leerlingen? We bespreken het belang van het kiezen van interessante en passende leesmaterialen. Ook krijg je tips om leerlingen te motiveren en te ondersteunen bij hun leesactiviteiten. Denk aan het vieren van kleine successen en het bieden van positieve feedback.

8. Exacte examenhelden: de volgende stap, 20 personen

Heb je al twee studiedagen achter de rug van het CPS over examentraining bij de exacte vakken? Dan heb je wellicht al genoeg handvatten gekregen om taalbewuster in je lessen te zijn. Je bent op de hoogte van vraag- en antwoordstructuren, leesstrategieën en lastige woorden. Tijd dus om verder te werken aan je les- en/of examentraining!

9. Doeltaal = voerleertaal bij de moderne vreemde talen?, 15 personen

Na ongeveer 25 jaar bezig te zijn geweest met doeltaal-voertaal, blijkt dat nu achterhaald te zijn en wordt doeltaal-leertaal de heersende norm. Ik (Joanne Chadwick) heb hier zelf kennis mee gemaakt bij een workshop van Sebastiaan Dönszelmann (ik lees nu ook zijn boek Handboek taaldidactiek) en ben geïnspireerd geraakt. We gaan in deze workshop praten over dit onderwerp en brainstormen over hoe dit wellicht onze mvt-lessen kan verbeteren. Uiteraard staan we ook stil bij hoe formatief evalueren hierbij werkt. Na de brainstormsessie is het dan tijd om te kijken hoe je dit in je eigen lespraktijk kunt verwerken en verlaat je (hopelijk) het lokaal met weer nieuwe ideeën voor je lessen. Lijkt dit je wat, kom er dan bij!

Omschrijving workshops middagprogramma formatief handelen

Workshop A

Tijdens deze workshop gaan we in vogelvlucht door de formatieve leercyclus heen. We behandelen elke fase kort en geven concrete voorbeelden die je morgen gelijk kunt toepassen in je eigen lespraktijk. De basis van het formatief handelen wordt gedeeld; wat is het en wat is het vooral niet. Je zal deze middag naar huis gaan met een goede basis onderbouwd vanuit de literatuur en met ideeën hoe je deze optimaal kunt toepassen in je eigen lespraktijk.

Workshop B

Tijdens deze workshop ga je aan de slag met praktische tools om het leerproces van de leerling zichtbaar te maken en duiken we in de materie van het feedback geven. Wat doe je met je analyses en hoe zorg je ervoor dat de feedback bij een leerling overkomt en dat de leerling er uiteindelijk ook iets mee gaat doen? Je zal deze middag naar huis gaan met een rugzak gevuld met tools om leren zichtbaar te maken, te analyseren en te communiceren.

Workshop C

Tijdens de JPTijd van 1 oktober hebben jullie gewerkt aan een formatieve route richting toetsweek 2. Gedurende deze workshop krijg je de tijd om deze te optimalieren en verder uit te werken. Je bent vooral zelfstandig aan het werk met sectiegenoten en deelt ervaringen met je OT. Er zal een opdracht klaarstaan die je handvatten geeft om aan de slag te gaan. Aan het eind van de middag ga je naar huis met een uitgewerkte leerroute, mooie formatieve opdrachten en didactische werkvormen.

Schrijf je hier in!

inschrijven is mogelijk t/m donderdag 28 november 23:59u.